Είναι σημαντικό να σεβόμαστε το συναίσθημα του φόβου, έστω κι αν μας φαίνεται παράλογο. Μόνο με αυτόν τον όρο θα μας εμπιστευθεί το παιδί. Το παίζει φοβάται, δεν έχει ούτε δίκιο, ούτε άδικο, έχει κάποιο λόγο ή πολλούς για να φοβάται έστω κι αν εμείς δεν τους γνωρίζουμε ακόμα. Στην συνέχεια, το ακούμε. Ακούω δεν σημαίνει μόνο ότι προσέχω τι λέει, σημαίνει επίσης, ότι βοηθώ το παιδί να εκφράσει την αλήθεια του.
Χρειάζεται να προσέξουμε, ώστε να μην κινητοποιήσουμε τη νοημοσύνη του χρησιμοποιώντας μια διατύπωση του τύπου « Γιατί αισθάνεσαι έτσι;» , που θα το παρακινήσει να μας πει ένα λογικοφανή λόγο, και που δεν θα έχει σχέση με την πραγματικότητα του.
Το παιδί δε γνωρίζει τα πραγματικά κίνητρα του φόβου του. Ακούγοντας το θα το βοηθήσουμε να τα ανακαλύψει. Το στηρίζουμε στην αναζήτησή του με διατυπώσεις και ερωτήσεις που αρχίζουν με «τι, πώς, από τι…». Για παράδειγμα μας λέει « φοβάμαι τον σκύλο». Ας θυμόμαστε ότι αυτό είναι πολύ αόριστο. Μπορούμε να ρωτήσουμε: « Τι φοβάσαι πιο πολύ;» Φοβάται το γαύγισμα του σκύλου; Τις απότομες κινήσεις του; Τη μουσούδα του; Φοβάται μήπως ο σκύλος το δαγκώσει, μήπως πηδήξει πάνω του με φόρα ή μήπως το γλείψει;
Κατόπιν, αποδεχόμαστε και κατανοούμε πώς αισθάνεται το παιδί. Για παράδειγμα «καταλαβαίνω ότι φοβάσαι. Αυτός ο σκύλος γαβγίζει πολύ δυνατά» Αναγνωρίζουμε το συναίσθημα του παιδιού. Έχει δικαίωμα να νοιώσει αυτό που αισθάνεται. Δε χρειάζεται να το γιατρέψουμε από το φόβο του, ούτε να λύσουμε το πρόβλημά του στη θέση του. Δείχνουμε συμπάθεια, μπαίνουμε στη θέση του, αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται. Φυσικά και θα το στηρίξουμε στην προσπάθεια του να νικήσει αυτόν το φόβο αλλά σύμφωνα με την επιθυμία του.
Μετά μπορούμε να « από δραματοποιήσουμε». Αφού μιλήσει για το βίωμά του, μπορούμε να του μιλήσουμε για τα δικά μας συναισθήματα, όταν είμασταν και εμείς μικρό αγόρι ή μικρό κορίτσι. Είχαμε τον ίδιο φόβο; Κάποιον άλλον; Μπορούμε να το μοιραστούμε. Δεν χρειάζεται να προσποιούμαστε, λέμε την αλήθεια στο παιδί. Επιλέγουμε να αναφερθούμε καλύτερα σε ένα φόβο που δεν έχει το παιδί, ούτως ώστε να νοιώσει πιο δυνατό από εμάς. Αυτό θα το βοηθήσει να αντιμετωπίσει τους δικούς του φόβους. Επιπρόσθετα, αναζητάμε τους δικούς του τρόπους αντίδρασης, εσωτερικούς και εξωτερικούς. Όλοι έχουμε ζήσει την εμπειρία να περάσουμε και να ξεπεράσουμε ένα φόβο. Μπορούμε να ρωτήσουμε: « θυμάσαι ένα φόβο και μετά σου πέρασε;» Αν το παιδί δε θυμηθεί αμέσως μπορούμε να το βοηθήσουμε. Για παράδειγμα «θυμάσαι την πρώτη φορά που πήγες εκδρομή με τους προσκόπους;» Δίνουμε χρόνο για να θυμηθεί και να μιλήσει για τα συναισθήματα που ένοιωσε τότε. Συνεχίζουμε «στην αρχή δεν ήθελες να πας, μετά αποφάσισες να το κάνεις. Θυμάσαι πώς το αποφάσισες; Θυμάσαι πώς πέρασες; Γύρισες στο σπίτι χαρούμενος. Βλέπεις και τότε φοβόσουν και ξεπέρασες το φόβο σου. Πώς θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις αυτήν την εμπειρία για να ξεπεράσεις το φόβο που έχεις τώρα με τον σκύλο;» Δίνουμε μερικά λεπτά για να το σκεφτεί.
Επίσης βοηθάμε το παιδί να ελευθερώσει την ενέργεια του. Όταν φοβάται κανείς το διάφραγμα του συσπάται. Οτιδήποτε μπορεί να το χαλαρώσει βοηθά στην απομάκρυνση του φόβου, όπως να ανασαίνει βαθιά, να τραγουδήσει, να φωνάξει, να γελάσει. Αν δεν τα καταφέρει, αν είναι πολύ συγκρατημένο προτείνουμε να σκεφτεί κάποιον άλλο, που δεν θα φοβόταν αν βρισκόταν στην ίδια θέση, ένα φίλο, τον πατέρα του φίλου του, το γείτονα ή τον Σπάιντερμαν κι άλλους. Του ζητάμε να τον δει σε δράση, μετά να φανταστεί ότι βρίσκεται μέσα σε αυτό το άτομο. Το βοηθάμε να νοιώσει δυνατό, ισχυρό, άνετα μέσα σε αυτόν τον άνθρωπο. Ρωτάμε «Νοιώθεις το συναίσθημα της εμπιστοσύνης και της δύναμης; Νομίζω πως μπορείς να καταλάβεις ότι είναι η δική σου δύναμη!»
Ακόμα ικανοποιούμε την ανάγκη του παιδιού για πληροφόρηση. Σε αυτό το σημείο, το παιδί μας έχει έρθει σε επαφή με τους δικούς του τρόπους αντίδρασης, χρειάζεται όμως και πληροφορίες. Για παράδειγμα να μάθει αν ο σκύλος είναι επικίνδυνος ή όχι. Αυτός που φοβάται χρειάζεται να τον καθησυχάσουν και να τον ενημερώσουν. Από την άλλη εάν δώσουμε την πληροφορία πολύ νωρίς μπορεί να μην γίνει κατανοητή, γι αυτό οι εξηγήσεις είναι συχνά μάταιες. Πρέπει πρώτα να ακούσουμε το συναίσθημα και να βοηθήσουμε το παιδί να έρθει σε επαφή με τους δικούς του τρόπους αντίδρασης. Τότε μόνο θα δώσει προσοχή στις εξηγήσεις μας. Μάλιστα είναι προτιμότερο να τις βρει μόνο του. Εμείς βοηθάμε να σκεφτεί
Ο φόβος είναι ένα πολύ υγιές συναίσθημα. Μας πληροφορεί για την παρουσία ενός κινδύνου, ενεργοποιεί το σώμα μας για να τον αντιμετωπίσει, μας μαθαίνει να προετοιμαζόμαστε μπροστά στο άγνωστο. Είναι κάτι φυσικό, πρέπει να τον περάσουμε, να τον χρησιμοποιήσουμε. Είναι εύλογο και φυσιολογικό να φοβάται ένα παιδί και είναι πολύ σημαντικό εμείς οι ενήλικες να μην ωθούμε τα παιδιά να επιδείξουν «υπερβολικό θάρρος». Βέβαια, και φόβοι υπερβολικοί, άκαιροι και άτοποι, απαγορευμένοι φόβοι που παραλύουν, οι οποίοι είναι άχρηστοι συναισθηματικά. Χρειάζεται, ωστόσο, να εκλαμβάνονται ως μηνύματα, κάτι λένε για το παιδί μας ή το παιδί μας προσπαθεί να πει κάτι μέσω αυτών!
πηγή «παράθυρο στην εκπαίδευση»
