Η χαρά είναι το συναίσθημα που συνοδεύει την επιτυχία και την αγάπη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι διαχυτική, γιατί μας σπρώχνει τον ένα στην αγκαλιά του άλλου.
Η χαρά είναι το συναίσθημα της επιτυχίας, αλλά και της αγάπης, της γνωριμίας, της συνάντησης, της σχέσης. Η χαρά είναι συνώνυμη της ευτυχίας, της ικανοποίησης, της ευφορίας και του ενθουσιασμού. Χαρά μας δίνουν λόγια που προφέρουμε όπως και αυτά που ακούμε. Συχνά μέσα στην καθημερινότητα είμαστε πολύ απορροφημένοι με το πλύσιμο των πιάτων, την ηλεκτρική σκούπα, τα καθήκοντα μας στη δουλειά, τις επιδιορθώσεις και άλλα, με αποτέλεσμα να ξεχνάμε την ανάγκη να χαιρόμαστε με απλά πράγματα. Κατά τον ίδιο τρόπο, όμως, δεν υπολογίζουμε ότι «οι συναισθηματικές σκόνες» μπορεί να συσσωρευθούν, να δημιουργήσουν «θύελλες στις καρδιές» και να προκαλέσουν «αλλεργικές αντιδράσεις».
Το να μαθαίνεις και να ξεπερνάς τον εαυτό σου είναι πηγή χαράς είτε αυτό γίνεται σε επίπεδο σωματικό είτε σε πνευματικό. Ο άνθρωπος είναι περίεργος από την φύση του. Η δίψα του για να μάθει είναι πραγματική. Πρόκειται για αληθινή ανάγκη για γνώση, κατανόηση, αίσθηση. Ακόμα χαρά μας δίνει η ικανότητα μας να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της ζωής. Οι δοκιμασίες έρχονται, αυτό όμως, που εξοπλίζει πραγματικά απέναντι στη δοκιμασία δεν είναι η ικανότητα να υποτάσσεται κανείς ή να συγκρατείται, αλλά η ικανότητα να βλέπει τα πράγματα από την θετική τους πλευρά, να γελά, να έχει επαφή με τις εσωτερικές πηγές του και να επινοεί λύσεις.
Το παιδί έχει ανάγκη να αισθάνεται χαρούμενο για να νιώσει ελεύθερο, να υπάρξει και να μεγαλώσει. Πώς είναι δυνατό να θέλει να μεγαλώσει σε έναν κόσμο θλιμμένο; Πώς είναι δυνατό να θέλεις να γίνεις ένας ενήλικας πάντα σοβαρός που δεν ξέρει πια ούτε να παίζει ούτε να γελά; Παίζω σημαίνει εισχωρώ στο κόσμο των παιδιών, σημαίνει ταξιδεύω μαζί τους στη φαντασία, τα συναντώ στο δικό τους έδαφος. Μερικοί μεγάλοι λένε ότι αυτά δεν είναι για την ηλικία τους. Στην πραγματικότητα, δεν θα αισθάνονταν άνετα, αν έκαναν φασαρία και κυλιόντουσαν στο πάτωμα μαζί με τα παιδιά. Συνήθως, λοιπόν, οι ενήλικες δεν παίζουν με τα παιδιά τους για να μην μπουν στον πειρασμό να γυρίσουν πίσω στο παρελθόν τους, στα δικά τους παιδικά χρόνια και να μην αντιμετωπίσουν τα συναισθήματα του μικρού αγοριού ή κοριτσιού που κάποτε υπήρξαν.
Αν οι μεγάλοι έπαιζαν, αν τολμούσαν να μπουν στο φανταστικό κόσμο των παιδιών, αν κάθονταν κάτω και έκαναν θόρυβο μαζί τους, θα διακινδύνευαν πιθανά να έρθουν σε επαφή με τον απέραντο πόνο που φωλιάζει μέσα τους, γιατί θα ξυπνούσε η απόγνωση της έλλειψης. Ίσως, γιατί δεν είχαν σαν παιδιά το δικαίωμα να παίξουν, να τρέξουν φωνάζοντας, να κάνουν θόρυβο. Ίσως, τους έλειπε η τρυφερότητα και τα παιχνίδια τόσο που ακόμα και σήμερα δεν μπορούν να πάρουν αγκαλιά μια κούκλα ή ένα αρκουδάκι και να το χαϊδέψουν. Χρειάζεται να γιατρέψουμε τις παιδικές μας πληγές για να αποκτήσουμε την ικανότητα να παίζουμε με τα απλά παιχνίδια των παιδιών. Χρειάζεται να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να χάσει τον έλεγχο, να μπορέσουμε να γελάσουμε ελεύθερα, να κινηθούμε στη χώρα της φαντασίας, να κυλιστούμε κάτω.
Το παιχνίδι πολλές φορές συνοδεύεται από γέλια. Τα γέλια δεν είναι απλώς μια ευχαρίστηση, είναι αντανάκλαση σωματικής και ψυχικής υγείας. Το γέλιο ελευθερώνει την ένταση του διαφράγματος και κατά συνέπεια, αποτελεί εξαίρετη άσκηση χαλάρωσης. Μια καλή δόση γέλιου μπορεί να αποτρέπει πολλά κλάματα. Για τον λόγο αυτό, οργανώστε διάφορα παιχνίδια, όπως το κρυφτό Και το κυνηγητό για να ξεκαρδιστείτε στα γέλια. Το παιδί υπάρχει και μέσα από την σχέση του με τον άλλον άνθρωπο, κατά επέκταση, κι η χαρά του θα είναι πρώτα από όλα αυτή του να μοιράζεται, δηλαδή η χαρά του να είναι μαζί με κάποιον άλλο. Το παιδί γελά με την επαφή με τον άλλο, με την γνωριμία του άλλου, για τούτο έχουν τόση επιτυχία τα παιχνίδια όπου εμφανίζεται και εξαφανίζεται κανείς.
Το παιδί γελά μαζί μας, με τη σωματική επαφή, με τη συνενοχή, με τη σχέση, με την αγάπη και την τρυφερότητα. Το παιδί νιώθει χαρές καθαρά σωματικές. Για παράδειγμα, ευχαριστιέται να πειραματίζεται με το σώμα του, χαίρεται να πιάνει χώμα, νερό, αντικείμενα, χαίρεται με το χάδι και τα γαργαλητό, δοκιμάζοντας τις δικές του κινήσεις. Επίσης, νιώθει χαρές πιο πνευματικές, όπως η ευχαρίστηση να μαθαίνει, να γνωρίζει, να μοιράζεται, να θέτει ερωτήσεις. Το μικρό παιδί εκστασιάζεται ανακαλύπτοντας τις δυνατότητες του. Οι κατακτήσεις του είναι πηγές απέραντης χαράς και μεγάλης περηφάνιας που του χαρίζουν ευτυχία, την οποία δέχεται να μοιραστεί.
Το παιδί ξέρει να γελά μαζί με τον άλλο, δεν ξέρει ακόμα να γελά εις βάρος του άλλου. Το τελευταίο δημιουργεί απόσταση. Δεν είναι πλέον χαρά, αλλά η αίσθηση εξουσίας, γιατί η χαρά της Στενής επαφής έχει χαθεί. Γελώντας εις βάρος του άλλου γίνεσαι υπεύθυνος για την υποτίμηση ενός τρίτου. Η κοροϊδία είναι απόρροια ενός συναισθήματος κατωτερότητας, είναι ένας πόνος, μια ταπείνωση που έχει υποστεί κανείς και αναζητά εκδίκηση και επανόρθωση μέσω του αισθήματος ανωτερότητας που προέρχεται από τη δυνατότητα του να πληγώσει τον άλλο. Αυτό το μεθύσι ισχύος δεν είναι παρά μια παραίσθηση χαράς. Η κοροϊδία είναι επιζήμια όχι μόνο για τα παιδιά που την εκστομίζουν αλλά και για εκείνον που την υφίσταται. Τα λόγια μπορεί να είναι σκληρά και κοφτερά και να πληγώνουν στην καρδιά τόσο εκείνον που τα δέχεται όσο και εκείνον που τα «εξαπολύει».
Τι κάνει τα παιδιά ευτυχισμένα;
Το να είναι ευτυχισμένοι οι γονείς τους για αυτά. Μάλιστα, και οι δύο γονείς. Πότε είναι ευτυχισμένοι και οι δύο γονείς για το παιδί τους; Όταν μέσα από το παιδί σέβονται, αγαπούν και χαίρονται για τον άλλο σύντροφο, τον άντρα ή τη γυναίκα. Δηλαδή αγαπώ τον σύντροφος μου όταν χαίρομαι για αυτόν, ακριβώς έτσι όπως είναι. Το ίδιο κι όταν χαιρόμαστε για το παιδί, έτσι ακριβώς όπως είναι.
Συναισθηματικά προβλήματα, λίγο ή πολύ παλιά, σας απαγορεύουν την ευτυχία; Λύστε τα! Είναι ευθύνη σας ως γονιού. Διαφορετικά τα παιδιά σας θα τεθούν ασυνείδητα στην υπηρεσία των κρυφών καημών σας, ακόμα κι αν (και κυρίως τότε) δεν τους έχετε μιλήσει ποτέ γι αυτούς. Όταν τα παιδιά φορτώνονται τη θλίψη, τις στερήσεις, τα ανικανοποίητα συναισθήματα των γονιών τους, δεν είναι ελεύθερα να ευτυχήσουν. Είναι ευθύνη των γονιών να είναι ευτυχισμένοι, να μεταδίδουν ή τουλάχιστον να μην αλλοιώνουν την όρεξη για ζωή στο παιδί. Όταν οι γονείς δεν είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους, το παιδί μπορεί να γίνει το επίκεντρο και τελικά το περιεχόμενο της ύπαρξης τους. Με λίγα λόγια, το παιδί μπορεί να κληθεί να παίξει τον αντισταθμιστικό ρόλο στη ζωή των γονιών.
Το να είσαι ευτυχισμένος είναι επιλογή. Δεν χρειάζεται να προσποιείσαι, να χαμογελάς όλη μέρα αγνοώντας τις δυσκολίες, αλλά να αντιμετωπίζεις την πραγματικότητα με προθυμία. Πώς μπορεί κανείς να εξασφαλίσει ότι θα έχει όλες τις πιθανότητες με το μέρος του για να κερδίσει στη ζωή; Φυσικά όχι με το να χάσει τη ζωή του, καθώς προσπαθεί να την κερδίσει! Αντίθετα, με το να επιλέξει μια δουλειά που του αρέσει, έχει νόημα για εκείνον, με το να ακολουθεί τη φωνή της καρδιάς του κι όχι εκείνη της παράλογης λογικής.
Για παράδειγμα, είναι λογικό να παραμένεις παντρεμένος/η με κάποιον που δεν αγαπάς πια και να αποκτάς μία σωματική ασθένεια για να ξεφύγεις από μια κατάσταση που δεν μπορείς να υποφέρεις άλλο; Είναι λογικό να εξακολουθείς να δουλεύεις σε έναν επαγγελματικό χώρο που σε πνίγει και σε αηδιάζει, επειδή βγάζεις πολλά λεφτά και να αποκτάς έλκος στομάχου; Είναι λογικό να συνεχίζεις τη δουλειά του μπαμπά σου, ενώ θα ήθελες να κάνεις κάτι εντελώς διαφορετικό και να παθαίνεις έμφραγμα στα σαράντα πέντε σου χρόνια;
Όλα τα απωθημένα συναισθήματα, οι πληγές και τα ψυχικά τραύματα εμποδίζουν τη πρόσβαση στη χαρά. Ελευθερώστε τα συναισθήματα, μιλήστε για τις στεναχώριες, αφήστε τα δάκρυα να αναβλύσουν, φωνάξτε τους θυμούς και η χαρά θα ξαναγεννηθεί, είναι στη φύση του ανθρώπου. Χαρά υπάρχει απλώς και μόνο επειδή ζούμε. Η ζωή δεν είναι πάντα στρωμένη με ροδοπέταλα, να και η χαρά δεν αναδύεται μόνο μέσα από την ηρεμία.
Χαμογελώ, μοιράζομαι, γελώ, φωνάζω, αναφωνώ, φιλώ, αγκαλιάζω, αγαπώ αυτά είναι τα ρήματα της χαράς . Μόνο αν αυξήσουμε το επίπεδο της χαράς μέσα στις οικογένειες και μέσα στα σχολεία θα μπορέσουμε να συμπαρασταθούμε στα παιδιά μας στο δρόμο της ανάπτυξης και της ευχαρίστησης του να ζει κανείς. Αρκεί κάτι ασήμαντο για να νοιώσουμε χαρά. Μια ανθισμένη αμυγδαλιά, ένα κάστρο στην άμμο, ένα μικρό δώρο, ένα δείπνο στο φως των κεριών, ένα μπουκέτο λουλούδια, μερικά φιλιά, τρυφερότητα, Αγάπη! Ας μην ξεχνάμε ότι ένας γονιός γεμάτος εσωτερική χαρά τη μεταδίδει στα παιδιά του και αυτή είναι η πιο ωραία κληρονομιά που μπορούν να λάβουν!
